De Moerdijkbrug in Westenschouwen?
De oude Moerdijkbrug in Westenschouwen?
In februari 1978 startte men met de bouw van de Baileybrug van Schouwen naar het damvlak Geul in de monding van de Oosterschelde. Op datzelfde moment werd de Moerdijkbrug juist ontmanteld en zou elders gebruikt gaan worden. Vier delen hiervan werden gebruikt ter vervanging van de oude Spijkenisserbrug over de Oude Maas bij Spijkenisse. De overige zes vervingen de oude overspanningen van de Brug bij Keizersveer over de Bergsche Maas. Aldaar moesten de middelste overspanningen enkele meters worden ingekort om tussen de bestaande (en verbrede) pijlers te passen. Een restant van deze inkorting, twee vakwerkliggers van de oude brug, met hierin het herdenkingsreliëf dat in 1936 in het midden van de oude brug geplaatst werd, is als monument opgesteld naast de nieuwe verkeersbrug.
Dus het antwoord op de inleidende vraag is: nee.
Er is veel info omtrent de Oosterscheldekering en Neeltje Jans, maar o zo weinig over de hulpbrug die toch bijna 10 jaar dienst heeft gedaan of minstens aanwezig is geweest. Ver terug in de tijd gaat dit stukje geschiedenis niet maar de auteur heeft het wel de moeite waard gevonden om er, in een korte opsomming, een artikeltje aan te wagen.
Oorspronkelijk was het de bedoeling om de Oosterschelde volledig af te dammen. Eind jaren 1960 werd hiermee begonnen. Hiervoor werden enkele kunstmatige eilanden aangelegd, waaronder Roggenplaat (1969), Neeltje Jans (1970) en Noordland (1971). Eind 1973 was al vijf van de negen kilometer van de Oosterschelde afgedamd. De werkzaamheden werden in 1974 stopgezet in afwachting van een definitief besluit over, “hoe nu verder”, na massale protesten van diverse instanties.
Oké, er werd in 1976 besloten dat er een afsluitbare waterkering zou komen, zoals bekend.
Nu had men in ogenschouw om in navolging van de Grevelingendam ook te Oosterscheldedam dicht te gooien via een kabelbaan met gondelbakken. De funderingen en stalen pylonen hiervoor waren al geplaatst. Deze werden in het verdere verloop verplaatst en gebruikt gaan worden om de hulpbrug op de gaan bouwen.
Het werd een, op 130 meter na, drie kilometer lange Baileybrug van “De Punt” bij Westenschouwen naar het damvlak “Geul in de monding van de Oosterschelde. Voor de stalen onderzijde werden zoals gezegd de pylonen van de oorspronkelijk kabelbaan gebruikt. Deze werden geheid en later goed uit de bodem te verwijderen. De brug zelf kwam 11 meter boven NAP te liggen.
De brug is geheel opnieuw bedacht, geconstrueerd en ingetekend door Directie Bruggen van Rijkswaterstaat en in opdracht gemaakt door DOS-bouw. In 14 maanden tijd werd de brug ontworpen en gebouwd.
DOS-bouw:
De bouw van de stormvloedkering was zo groot en ingewikkeld dat het niet aan een aannemer overgelaten kon worden. Geen enkele aannemer kon beloven de dam voor een vastgestelde prijs binnen de afgesproken tijd af te hebben. Er werd daarom voor een zogenaamd ‘raamcontract’ gekozen. Dit contract bestond uit een algemeen kader (het ‘raam’) dat later verder ingevuld kon worden. Rijkswaterstaat sloot in 1977 het contract met De Oosterschelde Stormvloedkering Bouwcombinatie V.O.F. (DOS-bouw). De combinatie werd op 1 september 1976 gevormd door een elftal aannemers:
• Ballast-Nedam Groep NV
• Bos Kalis Westminster Group NV
• Baggermaatschappij Breejenhout BV
• Hollandse Aanneming Maatschappij BV
• Hollandse Beton Maatschappij BV
• Van Oord-Utrecht BV
• Stevin Baggeren BV
• Stevin Beton en Waterbouw BV
• Adriaan Volker Baggermaatschappij BV
• Adriaan Volker Beton en Waterbouw BV
• Aannemerscombinatie Zinkwerken BV
De brug was in november 1978 klaar, zo ook het nieuwe weggedeelte dat was aangelegd over de verbrede dijk van de zogenoemde 2de naar de 1ste “Punt”. Deze toegangsweg was aan beide zijden voorzien van een stalen 3 meter hoge afrastering met aan het begin een wachtershuisje met slagboom. In totaal werden er negentien pylonen, twintig overspannende brugdelen en twee landhoofden geplaatst. Elk brugdeel, geplaatst door de hefbokken Tak Lift 1, 2 en 3, was 145 meter lang en 9 meter breed.
Behalve het overbrengen van materieel naar de werkeiland was het vervoer van personeel met bussen via de brug het meest essentieel. Later kwam daar het vervoeren van o.a. miljoenen toeristen op de excursiedagen bij.
In april 1985 werd er een ‘knik’ in de brug gemaakt. Het werk aan de dam was al zo ver gevorderd dat men doorvaart moest gaan verlenen aan de grotere werkschepen die nog werk moesten verrichten aan de westkant van de “Hammen” en de “Schaar”. Daardoor kwam de brug gedeeltelijk 6 meter hoger te liggen. Dit ging in stapjes van 40 centimeter per kant totdat de gewenste hoogte was bereikt.
Na 9 jaar trouwe dienst werd een gedeelte van de brug verkocht aan Bangladesh. Het 922 meter lange brugdeel ging in de stad Chittagong de overspanning vormen over de Karnaphuli rivier. De overige delen werden verkocht aan bergingsmaatschappij Smit-Tak en aan Van Splunder Funderings- en bouwtechniek BV. De ontmanteling nam aanvang in november 1987.
Na de verwijdering van de brugdelen kwamen de palen aan de beurt. De 19 palen waren holle buizen met een doorsnede van minimaal 4,8 meter, een wanddikte van 47 millimeter, een gewicht van circa 300 ton en variërend in lengte van dertig tot vijftig meter. De buizen waren ook nog eens volgestort met zand, maar werden eerst tot een diepte van tenminste tien meter beneden de zeebodem leeggezogen. Vervolgens werden op die diepte, door een duiker die de buis inging, losgebrand. Het sluitstuk van was lostrekken van de afgebrande delen, om deze vervolgens te verslepen naar de werkhaven in Kats waar inmiddels ook de brugdelen lagen. Uiteindelijk zouden behalve de brugdelen, ook de pijlers hergebruikt gaan worden. Een aantal zijn hergebruikt voor de aanleg van de Vlaketunnel en voor de nieuwe spoor- en provincialebrug aldaar. Ook voor een nieuwe kanaalaftakking bij het vernieuwde kanaal tussen Wemeldinge en Yerseke werden er hergebruikt.
