Harry Dikmans

 

In het hoofdstuk “De dorpskern” spreken wij over Westenschouwens Welvaren en over Harrie Dikmans als eigenaar.

In dit hoofdstuk maken we even plaats voor zijn vader Harry Dikmans.

 

Harry Dikmans als B2
Harry Dikmans als B2

Hendrikus Wilhelmus Marie (Harry) Dikmans (Rotterdam, 15 mei 1927) is o.a. de acteur die bij het grote publiek bekend werd als de dove boef B2 in de televisieseries “De diamant” en “Het geheim van de sleutel” van Bassie en Adriaan. Hij werkte daarnaast als variété-artiest en was ook sneltekenaar. Zijn jongere broer Joop Dikmans, die van beroep clown was,  nam de rol van B2 van hem over, omdat Harry Dikmans voor werk naar Argentinië moest. Een andere versie van het verhaal: de hoge financiële (salaris)eisen van Harry Dikmans speelden ook een rol in de vervanging. 

In 2016 werd bekend dat meerdere acteurs uit de series van Bassie en Adriaan, waaronder Harry Dikmans, al jarenlang een conflict met het duo Bas en Aad van Toor hebben over de betalingen. 

Zijn eigen versie van het verhaal: De rol van B2? Daar rolde hij naar eigen zeggen ’heel toevallig in’. Via zijn zoon die indertijd een bar in Vlaardingen had, de plaats waar de broers Bas en Aad van Toor woonden. Over zijn vervanging vertelt Dikmans kort samengevat: Aad van Toor wilde de rol van B2 uitbreiden, maar Bas niet, die vond dat Dikmans sterallures kreeg. ’Ik ben er toen zelf mee gestopt, en toen hebben ze mijn broer gevraagd.’

 

Sneltekenaar

“Eigenlijk heb ik Spanje leren kennen door mijn werk”, vertelt Dikmans in een infokrant. “Dat was in 1956. Ik deed toen nog helemaal niets met tv, want ik ben eigenlijk sneltekenaar van beroep. Maar dan wel een hele speciale, namelijk een onzichtbare. Ik had een grote kast ontwikkeld, met kijkgaten die niemand opvielen. Zelf zat ik dan in die kast. Als ik dan op een groot marktplein stond koos ik iemand uit die ik ging tekenen, als karikatuur. En ik tekende dat dan weer in spiegelbeeld, want aan de buitenkant zag je de tekening op een juiste manier verschijnen. En daar schreef ik dan ook leuke teksten bij. De mensen vonden dat in die tijd hilarisch.”

 

 

Wat ging daar allemaal aan vooraf.

Ondanks het negatieve imago, dat artiesten bij de gegoede burgerij hadden in de periode dat hij jong was, koos Dikmans al op jeugdige leeftijd voor een leven als entertainer. ,,Ik heb er voor gevochten en geleefd om artiest te zijn." Plakboeken vol foto's en krantenknipsels uit de hele wereld getuigen ervan dat dit aardig is gelukt. En Dikmans beschikt nog steeds over een vlotte babbel, waarmee hij zijn ervaringen uitgebreid kan beschrijven.

Het begon allemaal in Rotterdam waar Harry Dikmans werd geboren als zoon van een kunstschilder en acteur. Reeds als kind werd hij gefascineerd door de kostuums en pruiken van zijn vader. ,,Ik trok ze aan en deed hem na". Dat ontlokte familie de opmerking dat hij een aardje naar zijn vader had en dat zijn ouders daar maar flink tegenin moesten gaan. Tevergeefs. „Mijn vader heeft nooit echt doorgezet. Maar ik wist zeker dat ik artiest wilde worden. Ik was bezeten van het circus, toneel en andere vormen van variété." Op veertien-jarige leeftijd bood Harry Dikmans zich bij een circus dat de stad bezocht aan als 'clown'. „De circusdirecteur was onder de indruk van mijn bezetenheid en ambitie. Maar hij vond dat ik van onderaf moest beginnen om het circusvak te leren. Dat viel tegen. Ik dacht dat ik gelijk in de piste mocht."

Harry Dikmans kreeg een baantje als schoonmaker van de paardenstallen. „Tijdens voorstellingen mocht ik, gekleed in een rood jasje met gouden tressen, de paarden bij de piste-ingang brengen. Wanneer ik de circusmuziek hoorde en het publiek zag zitten werd ik zo bezeten van die atmosfeer dat ik steeds doorliep tot midden in de piste. Het was alsof ik de hemel instapte. Maar daarna kreeg ik steeds op mijn donder." Het uitmesten van de paardenstallen beviel Dikmans zo slecht dat hij zijn beginnende circuscarrière voor gezien hield.

De volgende poging om in het vak te komen deed hij vlak na de Tweede Wereldoorlog toen in de omgeving van zijn onderduikadres in Enschede de Paaskermis werd gehouden. ,,Op de kermis kwam ook een theatergezelschap. Dikmans verzamelde moed en stelde zich met veel zelfvertrouwen aan de eigenaar voor als artiest, met het verzoek of er voor hem werk was als clown. ,,Hij had geen clown nodig, maar wel een bonniseur (aanprater). Ik wist niet wat dat was, maar liet dat niet merken. Ik zei: 'hier staat hij' en antwoordde ook bevestigend toen hij vroeg of ik een rokkostuum had." Voor een bedrag van vijftien gulden per dag werd Dikmans aangenomen als bonniseur. Door het uitoefenen van enige druk kon hij van een bevriende kelner dat rokkostuum lenen. Door te ruilen met een vriend kwam hij aan bijpassende schoenen en een mengsel van paraffine-olie fungeerde als brillantine om het juiste kapsel te creëren. Toen moest hij er nog achter komen wat zijn nieuwe beroep inhield. “Door een praatje met de jongens die de tent opbouwden begreep ik dat dat de vent is die voor de tent het volk naar binnen praat. Het was dus vijftien gulden per dag met lol verdienen." Hoewel hij naar de zin van de directeur wat te lang praatte, waardeerde die het vuur waarmee en de wijze waarop Dikmans sprak met een 'vaste baan'.

Een jaar lang prees hij als bonniseur de artiesten aan die, voor aanvang van de voorstelling, op het podium voor de tent paradeerden. Daarna stond hij zelf op dat podium als de clown en sneltekenaar August. ,,Van mijn vader had ik reclametekenen geleerd.” In de tent presenteerde Dikmans een komische act in combinatie met tekeningen die steeds wat anders voorstelden. In de loop van de jaren trad hij zo op bij diverse variétégezelschappen en via theaterbureaus op feesten en partijen. Aanvankelijk alleen, later met assistentie van zijn vrouw Thea Dikmans-Heeren en collega Gerard van der Stelt. Dikmans werkte in die tijd ook op beurzen en tentoonstellingen, onder meer in opdracht van grote ondernemingen als Nestlé, waarvoor hij door Europa reisde. Als sneltekenaar portretteerde hij onder meer Demis Roussos, prins Bernhard en De Gaulle. Naast sneltekenaar had hij nog een andere act, met een orgel en een trommel, waarmee hij op oudejaarsavond 1980 op televisie te zien was.

Een ommekeer in zijn carrière kwam toen de komst van de televisie hem op een nieuw idee bracht. Hij creëerde een televisieachtige kast waarin een rol papier hing en zich links en rechts kijkgaatjes bevonden. Daar, onzichtbaar voor het publiek achter zittend, tekende hij karikaturen van mensen die hij door de kijkgaatjes tussen het publiek zag staan. Compleet met bijpassende humoristische tekst, zoals 'Ik dacht dat ik knapper was'. Dat leverde stomverbaasde en hilarische reacties op van de mensen, die vaak dachten met een computer van doen te hebben. De act met de 'geesteshand' werd zeer populair. 

Dikmans werd vooral geëngageerd door grote bedrijven. Hij was actief tijdens beurzen, autosalons en internationale tentoonstellingen in alle delen van de wereld. Hij verdiende goed, maar voelde zich een beetje ontrouw ten opzichte van zijn oude liefde de clown. Daarom besloot hij ongeveer 47 jaar geleden om alleen nog in Nederland op te treden. ,,Ik wilde terug naar waar ik hoorde, tussen de feestende mensen." Door Joop van den Ende werd hij geëngageerd voor loopfeesten. Feesten waarbij het publiek naar verschillende acts en muzikale optredens kan lopen. Dikmans was daar present, met zijn tekenkast. Maar ook als Chaplin-achtig typetje met een klein, rijdend, antiek orgel dat direct contact zocht met het publiek. „Ik zat met dat pakkie aan in de tekenkast." Hij zocht contact met zijn vroegere collega Van der Stelt en het orgel werd aangevuld met een primitief stampinstrument, de boembas. Als het duo Boembas waren zij zeer succesvol. In die periode werd Dikmans ook bekend als B-2, een boefjesachtige figuur in de televisieserie Bassie en Adriaan. Via

zogenaamde doofheid gaf B-2 een heel eigen interpretatie aan allerlei situaties. 

In 1994 besloot Harry Dikmans senior het 'wat rustiger aan te gaan doen’ en in Westenschouwen te gaan wonen, aan de Steenweg 2 naast zijn zoon Harrie Dikmans, die daar de restaurants runde.

„Eigenlijk heb ik nog duizend ideeën voor drie jaar artiestenbestaan. Maar ik merk toch dat het geestelijk en lichamelijk wat minder werd. Hoewel ik weer over drie hekken heen spring, wanneer ik optreed." Dat optreden deed Dikmans anno 1996 nog af en toe. Op verzoek van het artiestenbureau of voor ouderen en kennissen. ,,lk vind het heerlijk. Onder meer omdat ik mijn lolletjes en grapjes

vooral op het toneel uit. Daarbuiten ben ik best zwaarmoedig." Harry Dikmans senior was ook enkele jaren met zijn tekenkast te zien tijdens de Burghse Dag.

 

 

 

Inmiddels, 2018, is Harry in de negentig wel verhuist maar geniet, in het bijzijn van zijn familie, nog steeds in het Schouwse dorpje Westenschouwen.

 

 

 

Harry en Joop Dikmans. Samen goed voor heel wat jaartjes B2-boefjes te zijn.
Harry en Joop Dikmans. Samen goed voor heel wat jaartjes B2-boefjes te zijn.

 

Medio 2022 is er een nieuwe website over het leven van de inmiddels 95 jarige Harry Dikmans in de maak.

www.harrydikmans.nl